Bàn về đầu tư theo đám đông

Tâm lý đám đông trên thị trường chứng khoán (TTCK) là yếu tố quan trọng tác động đến sự tăng hay giảm giá cổ phiếu. Khi đám đông đua nhau mua một cổ phiếu thì giá cổ phiếu đó sẽ tăng, và ngược lại.

Ở Việt Nam, có thể thấy hiện tượng này những năm 2006 – 2007 khi cơn sốt chứng khoán lan đến từng ngõ ngách, và đợt gần đây là cơn sốt săn mua cổ phiếu OTC đón sóng niêm yết.

Theo thống kê của Trung tâm Lưu ký chứng khoán Việt Nam, tính đến 28/2/2017 có 1.713.590 tài khoản nhà đầu tư cá nhân và 7.549 tài khoản của nhà đầu tư tổ chức. Như vậy các giao dịch trên TTCK Việt Nam chủ yếu vẫn là của các nhà đầu tư cá nhân, trong khi trên thế giới, số lượng giao dịch của nhà đầu tư tổ chức chiếm từ 80 – 85% tổng số lượng giao dịch trên toàn thị trường.

Từ cơn sốt “hoa tulip” ở Hà Lan thế kỷ XVII đến hiện tượng “bong bóng” Dot-com năm 2000, đó là những minh chứng rõ nhất của tâm lý đám đông. Tâm lý đám đông tác động đến giá cổ phiếu và làm cho giá cổ phiếu tăng mạnh hoặc giảm mạnh, khi đó giá trị và bản chất của doanh nghiệp bị bỏ quên. Tâm lý đám đông tạo ra làn sóng đầu cơ đẩy giá cổ phiếu tăng quá cao so với giá trị thực. Và rồi chính những hành động “tháo chạy” của đám đông đã gây ra những lần khủng hoảng trên TTCK.

Ví dụ giá cổ phiếu của các công ty ngành dệt may và thủy sản, logistics như Công ty CP Dệt may – Đầu tư – Thương mại Thành Công, Công ty CP Sản xuất – Thương mại May Sài Gòn, Công ty CP Đầu tư và Thương mại TNG, Công ty CP Vĩnh Hoàn, Công ty CP Hùng Vương, Công ty CP Tập đoàn Container Việt Nam tăng nhanh chóng do kỳ vọng của nhà đầu tư sau khi Việt Nam đàm phán ký kết TPP thành công.

Tuy nhiên khi Tổng thống Mỹ tuyên bố từ bỏ TPP, tâm lý bầy đàn tháo chạy khỏi TTCK khiến các mã cổ phiếu trên giảm mạnh. Hay gần đây, việc đầu tư đón sóng niêm yết đã làm sàn OTC nóng trở lại khi những cổ phiếu có thông tin sắp niêm yết được săn đón trên mọi diễn đàn, mọi kênh mua bán OTC. Tâm lý đám đông đã tạo sức cầu lớn khiến những cổ phiếu OTC bị lãng quên từ lâu bỗng trở thành tâm điểm và tăng giá gấp 2, gấp 3 trong thời gian ngắn.

Thực tế cho thấy, nhà đầu tư nhỏ lẻ thích nghe ngóng thông tin nội bộ hay những thông tin đột biến về doanh nghiệp nào đó để mua cổ phiếu với kỳ vọng tăng giá mạnh trong tương lai gần hơn là phân tích và tìm hiểu kỹ về mô hình kinh doanh, chỉ số tài chính của doanh nghiệp đó.

Bên cạnh đó, tâm lý thích mua theo “đội lái”, rỉ tai nhau rằng cổ phiếu này có “đội lái, có game” cũng chi phối phần lớn quyết định mua bán, giao dịch của nhà đầu tư cá nhân. Điều này góp phần tạo ra tâm lý đám đông của các nhà đầu tư cá nhân chạy theo những cổ phiếu có tin đồn thất thiệt, những thông tin không chính xác hoặc những cổ phiếu có nhu cầu mua ảo do bị một hoặc một số nhóm người thao túng.

Chạy theo tâm lý đám đông để mua bán cổ phiếu tiềm ẩn rất nhiều rủi ro khi giá cổ phiếu giảm mạnh. Việc bỏ qua giá trị doanh nghiệp, những thông tin tài chính cốt lõi để mua bán theo tin đồn sẽ khiến nhà đầu tư mất tiền nhiều hơn được. Việc tách ra khỏi đám đông, đi ngược lại đám đông để xem xét và đánh giá một doanh nghiệp và tự phân tích, quyết định mua cổ phiếu đó bất chấp việc không có ai mua cùng là một thách thức đối với đa số, vì nhà đầu tư thường chỉ tin mình đúng khi nhìn thấy nhiều người cùng tính toán như mình.

THÀNH LONG

Comments

comments