Bạn muốn tự tin hơn – Đây là bí quyết để rèn luyện

Tiến sĩ Ilona Boniwell – nhà tâm lý học tích cực

Làm sao để có được chiếc chìa khóa này?

Sự tự tin thực sự không được chứng minh bằng trình độ diễn xuất của bạn trước một hay nhiều người khác. Và theo các chuyên gia thì sự tự tin cũng không liên quan gì đến tính cách. Vậy thì sự tự tin là gì? Bạn cần hiểu khái niệm này trước thì mới có thể nắm và vận dụng được cách “tìm” nó ở đâu. Các chuyên gia, các biên tập viên của Psychologies Magazine – tạp chí hàng đầu về công việc và phát triển bản thân sẽ giúp bạn, thông qua cuốn sách Real Confidence – bản tiếng Việt của Thaiha Books có tên Real Confidence – Không còn cảm giác nhỏ bé và bắt đầu trở nên can đảm.

Dưới đây trích lược nội dung cuốn sách – phần khái niệm sự tự tin và cách rèn luyện kỹ năng tự tin.

Theo từ điển tiếng Anh Oxford, cảm giác tự tin xuất phát từ việc tự đánh giá cao năng lực hay phẩm chất của ai đó, là niềm tin vào khả năng của bản thân để làm một việc gì đó thành công, là cảm giác chắc chắn về một điều gì đó.

Theo từ điển này, “tự tin vào bản thân (self-confidence) là cảm giác tin tưởng vào khả năng, phẩm chất và phán xét của ai đó; “tự trọng” (self-esteem) là cảm giác hạnh phúc với tính cách và năng lực của chính bạn.

Các nghiên cứu về tâm lý xã hội chỉ ra rằng chúng ta luôn cố gắng điều khiển cảm giác về sự tự trọng của chính mình. Chẳng hạn, bạn muốn đến lớp tập yoga để giảm stress. Tuy nhiên, bạn vẫn chần chừ vì đang cảm thấy vô vọng với những điều mới mẻ, bạn không thích các hoạt động nhóm và bạn cũng không thích nhìn thấy cơ thể mình trong bộ đồ tập gym. Tóm lại, lòng tự trọng của bạn đang xuống rất thấp. Nhưng bạn đã vượt qua được nỗi chán chường rồi cuối cùng, bạn cũng đến lớp tập yoga cơ bản. Mọi người đều rất hòa đồng, không có ai đáng sợ cả, không ai nhìn ai, bạn quên cả chính mình và thời gian như ngừng trôi, bạn ngủ thiếp đi trong giờ giải lao, và việc đi loanh quanh ở góc phòng khiến bạn cảm thấy thật sảng khoái. Bạn vừa thu được một kết quả chủ định.

Tiến sĩ Ilona Boniwell – nhà tâm lý học tích cực đưa ra định nghĩa về sự tự tin như sau: “Tự trọng là cảm thấy yêu quý bản thân hơn. Còn tự tin vào năng lực của bản thân là niềm tin vào năng lực của chính mình để cố gắng và hoàn thành điều gì đó”.

Khái niệm “tự tin vào năng lực của bản thân” lần đầu được biết đến vào những năm 1970, do nhà tâm lý học Albert Bandura người Canada đưa ra. Theo chuyên gia này, tự tin vào năng lực của bản thân có thể diễn giải đơn giản là “Tôi có thể thử làm một việc gì đó. Tôi đang cảm thấy vô vọng với việc tập luyện. Tôi đã lười vận động suốt bao năm rồi, nhưng giờ ở trường tôi đang rất cố gắng chạy bộ, nên tôi có thể sẽ lại thích việc này. Tôi có thể cố thử và xem xem mình sẽ làm việc này như thế nào”. Điều này cho thấy tự tin là kỹ năng có thể học tập được, miễn là ta cố gắng.

Chúng ta không chỉ phát triển được sự tự tin mà còn có thể làm điều đó ở bất kỳ giai đoạn nào trong đời. Năm 2014, Trung tâm nghiên cứu về phát triển con người thuộc Đại học Concordia đã tiến hành nghiên cứu những thay đổi về sự tự tin ở người trưởng thành. Bốn năm sau, họ thu được kết quả: phát triển sự tự tin ở người trưởng thành mang lại lợi ích về sức khỏe và giảm tác động của stress. Tuy nhiên, lợi ích này sẽ không đến nếu sự tự tin mà bạn tìm thấy không được kéo dài.

Theo đó, sự tự tin không phải là đích cuối cùng để chúng ta hướng tới và dừng lại ở đó, mà phải tiếp tục duy trì nó. Ban đầu, mọi thứ đều bất định và bất kỳ điều gì cũng có thể làm ta chùn bước. Tuy nhiên, bản tính tự nhiên của con người là làm chủ môi trường sống, do đó việc nắm vững những kỹ năng mới là bước đi tất yếu để hướng đến sự tự tin.

Thiếu tự tin là điểm khởi đầu tốt

Theo Tiến sĩ tâm lý học – Giáo sư tâm lý kinh doanh tại Đại học London Tomas Chamorro-Premuzic, thiếu tự tin là điểm khởi đầu tốt cho quá trình rèn luyện kỹ năng tự tin. Ông nói: “Người ta thường cho rằng thiếu tự tin là sai và quá tự tin là tốt. Nhưng điều đó không đúng”.

Chuyên gia phân tích: Hãy tưởng tượng bạn không dám lái xe trên đường cao tốc. Bạn chưa từng lái xe ở đó, bạn sợ việc ra vào đường cao tốc, sợ lái xe ở tốc độ cao và sợ những chiếc xe tải siêu trọng. Đó là bạn đang xác định những nguy cơ có thể xảy ra. Tất nhiên, bạn hoàn toàn có thể tránh xa đường cao tốc. Nhưng, bạn có thể học thêm bài lái xe trên đường cao tốc. Bạn cũng có thể trò chuyện với các tài xế có kinh nghiệm, đi cùng họ và học hỏi các mẹo lái xe.

Động lực sẽ kết nối bạn với sự tự tin

Một người thiếu tự tin sẽ luôn hoài nghi bản thân và sự nghi ngờ đó sẽ chuyển hóa thành nỗi vô vọng trong việc phát triển sự tự tin. Huấn luyện viên – diễn giả quốc tế Dawn Breslin chỉ ra rằng, mắt xích còn thiếu chính là động lực.

Trước hết chúng ta cần xác định được điều khiến ta thấy hứng thú, đó là động cơ phát triển sự tự tin.

Theo chuyên gia Annie Ashdown, vấn đề lớn nhất khi đi từ thiếu tự tin đến tự tin chính là sự thiếu tự tin luôn gắn với một nỗi xấu hổ nào đó.

Người tự tin luôn cố gắng giành lấy từng chút thành quả. Họ luôn thấy có điều gì đó cần cải thiện, điều gì đó cần thay đổi và những điều mới mẻ cần phải học.

Sự tự tin phát triển thông qua thực hành

Không phải cứ nghĩ về sự tự tin là ta sẽ tự tin hơn. Não bộ của chúng ta rất linh hoạt. Cách đây 50 năm, nhà tâm lý học thần kinh Donald Hebb đã khám phá ra cách não bộ học tập. Giả thuyết của ông sau đó đã được nhà sinh học thần kinh Carla Shatz tóm tắt lại và đúc kết rằng “Những tế bào thần kinh nào truyền tín hiệu cho nhau thì củng cố lẫn nhau”. Theo đó, bất cứ khi nào chúng ta suy nghĩ hay làm gì đó, điều đó đều được ghi vào não bộ.

Lấy ví dụ về việc lái xe. Não bộ học cách tự động liên kết động tác đút chìa khóa vào ổ khởi động với một loạt hành động và ý nghĩa tiếp theo. Đó là lý do khi mua xe mới hoặc lái chiếc xe không phải của mình, bạn sẽ thấy hơi bối rối khi mới lái.

Chính hành động sẽ giúp hình thành các thói quen mới. Nếu bạn giữ thói quen khiến bạn thiếu tự tin càng lâu, sẽ càng khó để thay đổi nó. Nhưng những thay đổi dù rất nhỏ đối với thói quen xấu cũng sẽ có tác động tích cực, và những thay đổi này sẽ tích lũy dần. Dám hành động để phá vỡ khuôn mẫu thông thường là một quá trình tích cực.

Tâm lý học cho chúng ta biết rằng thời gian cần thiết để thay đổi sẽ tùy thuộc vào tình trạng hiện tại và vào điều mà ta muốn thay đổi là gì. Vì thế những gì ta cần làm là tập trung vào nắm bắt các kỹ năng và xây dựng từng chút thành quả.

Các diễn viên không luyện tập sự tự tin. Nền tảng vững chắc của họ trong các hoạt động biểu diễn được hình thành qua việc nắm bắt và kết hợp các kỹ năng được truyền đạt trong quá trình luyện tập. Chính điều này mang lại cho họ sự tự tin, và để giữ vững sự tự tin đó, các diễn viên phải không ngừng luyện tập để duy trì và phát triển các kỹ năng của mình.

Kỹ năng thực hành là xuất phát điểm quan trọng.

Nếu cảm thấy thiếu tự tin trong một tình huống nào đó, bạn có thể xác định một khía cạnh thực tế mà mình có thể tìm hiểu và học hỏi, từ đó sẽ giúp phát triển sự tự tin của bản thân. Điều quan trọng là bạn phải là chính mình, tự nhận thức và chấp nhận bản thân mình, đồng thời phát triển những kỹ năng bạn thấy cần thiết.

Phát triển kỹ năng trong các lĩnh vực bạn thấy thiếu tự tin là chìa khóa để xây dựng sự tự tin cho bản thân.

PHƯƠNG THANH