Tỷ phú Aliko Dangote: Từ anh bán kẹo thành “ông hoàng xi măng”

Con nhà nòi

Aliko Dangote sinh ngày 10/04/1957. Ông lớn lên trong một gia đình kinh doanh khá giả tại Kano, Nigeria. Ông cố nội của Aliko là Sanusi Dantata đã từng được công nhận là một trong những người giàu có nhất ở Kano.

May mắn là Aliko đã có phần lớn thời thơ ấu ở bên người ông cố thành danh này. Trong một lần chia sẻ với báo chí, Alikonói rằng: “Môi trường gia đình rất quan trọng để tạo ra những nếp nghĩ ban đầu về cuộc sống với mỗi cá nhân.

Riêng với tôi, đó là kinh doanh. Tôi cảm thấy rất may mắn và hạnh phúc vì điều đó”.

Với nền tảng gia đình như vậy nên dù sinh ra đã được đầy đủ, thừa thãi về vật chất nhưng Aliko vẫn có một niềm đam mê và quyết tâm kinh doanh mạnh mẽ từ khi còn rất nhỏ.

Ngay khi còn đi học trong trường tiểu học, cậu nhóc Aliko đã mua kẹo và bán lại chúng trên các đường phố để kiếm thêm tiền. Ông nhớ lại, “tôi luôn giữ những ký ức về thời bé, khi ấy tôi đã tiết kiệm tiền tự đi mua các thùng các tông kẹo đường và bán chúng cho người quen và bạn bè, mục đích chỉ là muốn kiếm được tiền lời thôi. Vì thực tế là gia đình tôi không thiếu tiền. Có lẽ tôi đã đặc biệt quan tâm đến kinh doanh ngay từ thời gian đó”.

Đam mê kinh doanh đã trở thành động lực để Aliko thi đỗ trường Đại học kinh doanh Al-Azhar, một trường đại học Hồi giáo có uy tín ở Ai Cập. Năm 1977 khi bước sang tuổi 21, Dangote tốt nghiệp Đại học Al-Azhar, hoàn thành nền tảng cơ bản cho sự nghiệp kinh doanh vẫn hằng ấp ủ. Với hành trang này, Aliko quay trở về quê hương Nigeria cùng ước mơ khởi nghiệp và góp phần xây dựng quê hương.

Một đế chế mới ra đời

Trở về quê hương với hai bàn tay trắng, không có gì thế chấp ngân hàng, Dangote đã thuyết phục chú ruột cho vay 3.000 USD để mở một công ty lấy tên là Dangote. Hai trong số hàng nhập khẩu chính của công ty lúc đó là gạo từ Thái Lan và đường từ Brazil.

Sau đó, ông bán lẻ những mặt hàng này cho người tiêu dùng ngay từ ngôi làng của mình để lấy lời. Công việc này nhanh chóng thành công và trở thành một “con bò sữa sinh ra tiền”.

Dangote tuyên bố rằng, một ngày kiếm lời nhiều nhất của công ty thậm chí lên tới 10.000 USD. Và ông dễ dàng trả khoản vay từ người chú chỉ trong vòng 3 tháng.

Một trong những chiến lược kinh doanh của Dangote lúc đó là phát triển hiệu quả mạng lưới phân phối để hàng hóa đến người tiêu dùng nhanh hơn. Tính toán này đã giúp ông nắm giữ tới 60% thị trường đường trong nước.

Thế nhưng đến năm 1997, Dangote nhận ra rằng, hoạt động như một đơn vị trung chuyển thực ra vẫn rất tốn kém và hiệu quả chưa như mong muốn. Do vậy, ông đã đầu tư xây dựng một nhà máy để sản xuất những gì mà công ty đã và đang nhập khẩu và phân phối trong suốt 20 năm trước đó.

Công ty của ông đã bắt đầu tự sản xuất mì ống, đường, muối và bột mì. Không chỉ vậy, sớm nhận thấy sự bùng nổ của ngành công nghiệp xây dựng trong nước, Dangote cùng lúc đầu tư sang hướng đi mới, đó là kinh doanh xe tải và sản xuất xi măng để đáp ứng nhu cầu người dân.

Sau này, từng bộ phận sản xuất của công ty đã dần được tách thành các công ty nhỏ khác nhau. Những doanh nghiệp này sau đó đã lần lượt trở thành Công ty Muối Quốc gia Nigeria, Công ty bột nghiền Dangote và Công ty Xi măng Dangote, đều hoạt động theo hình thức huy động vốn của cộng đồng thông qua phát hành cổ phiếu.

Đặc biệt trong số đó, Dangote đã được trao quyềnquản lý một công ty xi măng nhà nước. Ông đã mở rộng đáng kể các hoạt động của công ty trong năm 2005 bằng việc xây dựng một nhà máy sản xuất hàng triệu đô la.

Việc xây dựng đã được huy động vốn bằng 319 triệu USD tiền riêng của Dangote và một khoản vay 479 triệu USD từ Ngân hàng. Dangote ngay lập tức đạt được thành công trong lĩnh vực xi măng nhờ dự án này và biến kinh doanh xi măng thành ngành độc quyền trong khu vực.

Hai tỷ phú Aliko Dangote và Bill Gates cùng gặp gỡ về ý tưởng trong các công tác từ thiện

Không ngừng mở rộng

Dangote luôn tái đầu tư phần lớn lợi nhuận của mình trở lại vào các doanh nghiệp, đó là lý do các công ty đã phát triển rất nhiều kể từ khi thành lập cho đến nay. Trong một cuộc phỏng vấn với Al Jazeera News, ông giải thích, “Chúng tôi – Tập đoàn Dangote không giống như những người châu Phi khác, luôn muốn giữ phần lớn tài sản và tiền bạc của mình trong ngân hàng. Chúng tôi không giữ tiền trong ngân hàng. Chúng tôi đầu tư vào bất cứ điều gì chúng tôi tin tưởng và chúng tôi sẽ tiếp tục vậy”.

Vì thế, Dangote gần đây cũng đã bước vào ngành công nghiệp dầu mỏ và khí đốt, một lĩnh vực mà ông đã cố tránh cho phần lớn chặng đường sự nghiệp của mình vì nhiều lý do.

Thực tế, Nigeria là nhà sản xuất dầu lớn hàng đầu của châu Phi. Thế nhưng các nhà máy trong nước xuống cấp hoạt động không hiệu quả; cộng với công tác quản lý kém dẫn tới việc nước này phải nhập khẩu phần lớn nhiên liệu. Nên mới có nghịch lý là Nigeria dù sản xuất đến 2 triệu thùng dầu thô/ngày – lớn nhất châu Phi, nhưng vẫn phải nhập đến 40 triệu lít xăng mỗi ngày cho tiêu dùng trong nước.

Trong khi đó, vào những năm 2000, toàn bộ châu lục đang đẩy mạnh mua năng lượng và ô tô bỗng nhiên trở nên phổ biến. Không chỉ vậy, các hãng hàng không mới liên tục ra đời dẫn đến tình trạng thiếu nhiên liệu trầm trọng.

Những lý do này chính là động lực để Dangote mua một nhà máy lọc dầu ở Lagos vào năm 2007. Ông hy vọng các nhà máy lọc dầu sẽ đi vào hoạt động vào quý ba năm 2017, sẽ làm giảm đáng kể sự phụ thuộc của Nigeria vào các nhà cung cấp nước ngoài về dầu và khí đốt. Nhà máy này dự kiến sản xuất nửa triệu thùng dầu mỗi ngày.

Như vậy sau chặng đường gần 40 năm, đến nay, Aliko Dangote đã trở thành người giàu nhất trong lịch sử châu Phi cùng biệt danh “ông hoàng xi măng” của châu lục.

“Gã khổng lồ Dangote” của giới kinh doanh châu Phi hiện có tới 21.000 nhân viên với tổng lợi nhuận thu về khoảng 2 tỷ USD mỗi năm.Lãi ròng kinh doanh của Dangote đến từ nhiều ngành như chế biến thực phẩm, vận chuyển hàng hóa, sản xuất đường, xi măng, bột và cả muối.

Trong đó, nhà máy đường cung cấp tới 70% lượng đường cho các doanh nghiệp bánh kẹo và nước giải khát tại Nigeria. Đây cũng là nhà máy đường lớn nhất Châu Phi và lớn thứ ba trên thế giới.

Không chỉ vậy, Dangote còn nắm giữ thị phần lớn trong các gành công nghiệp sản xuất ca cao, vừng, gừng, bông và hạt điều xuất khẩu của Nigeria. Chưa dừng lại, ông còn không ngại bỏ tiền đầu tư vào bất động sản, dệt may, vận tải và viễn thông.

“Đế chế Dangote” được mở rộng không chỉ trong lĩnh vực kinh doanh, Aliko Dangote còn lan tỏa thương hiệu của mình bằng cống hiến và từ thiện. Đây cũng là truyền thống gia đình khi mẹ của ông từng được vinh danh tại Đại học Bayero nhờ những cống hiến cho các tổ chức từ thiện lớn nhất ở Nigeria.

Vì thế từ cách đây 20 năm, Dangote đã lập ra quỹ từ thiện Dangeto hoạt động chủ yếu trong các hoạt động giáo dục, sức khỏe của trẻ em. Đến nay, quỹ từ thiện của ông đã đóng góp khoảng 100 triệu USD cho các hoạt động từ thiện ở Nigeria và cả Châu Phi. Quỹ từ thiện của Dangote còn hợp tác với quỹ “Bill and Melida Gates” của tỷ phú người Mỹ Bill Gates để chống lại bệnh bại liệt ở Nigeria.

Không chỉ mở rộng hoạt động cho Tập đoàn, Dangote còn tạo rất nhiều công ăn việc làm cho người dân, mang lại nhiều lợi ích kinh tế, phúc lợi cho đất nước. Với những đóng góp rất lớn như vậy, ông đã được các hiệp hội doanh nghiệp và chính phủ vinh danh, trong đó có giải thưởng “Grand Commander of the Order of the Niger” do cựu Tổng thống Nigeria Goodluck Jonathan trao tặng…

Theo Duy Khôi- Diệu Thanh

Trí thức trẻ